Od 1 maja b.r. na podstawie nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym (która wiąże się z jednoczesną modyfikacją regulacji kodeksu karnego skarbowego) wzrosną grzywny za drobne niektóre skarbowe, np. złożenie deklaracji po terminie. Wejdą w życie przepisy, które pozwolą Urzędowi Skarbowemu nakładać wyższe kary zgodnie ze zmienionym art. 48 § 2 k.k.s., który przewiduje podwyższenie górnej granicy kary grzywny za wykroczenie skarbowe nałożonej w drodze mandatu karnego – do pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. To oznacza wzrost maksymalnych możliwych kar do 14 tys. zł. Obecnie mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w maksymalnej wysokości 5,6 tys. złotych.
W ten sposób Urząd Skarbowy może ukarać np. za niezłożenie w terminie deklaracji podatkowych, w tym „zerowej” VAT. Może również ukarać za niewypełnienie obowiązku raportowania schematów podatkowych. Sprawy będą załatwiane w trybie postępowania mandatowego, bez kierowania ich do sądu karnego. Zdaniem Ministra Finansów ma to być również pewna forma uproszczenia dla sprawców wykroczeń skarbowych, którzy zgodzą się na przyjęcie mandatu i przez to szybciej załatwią sprawę bez konieczności kierowania jej na drogę postępowania sądowego. Zdaniem Ministra ograniczy to kontakty sprawcy wykroczenia z organami państwa i pozwoli zaoszczędzić czas, gdyż załatwienie sprawy w postępowaniu mandatowym oznacza jednorazowy kontakt z organami państwa.
Niestety, wymaga szczególnego podkreślenia, że powyższe rozwiązanie służy jedynie tym sprawcom, którym zależy na doprowadzeniu do szybkiego zakończenia postępowania w zamian za wyższy wymiar kary. Dla pozostałych nowelizacja może oznaczać mało atrakcyjną alternatywę: brak przyjęcia (jednoznacznie wyższego niż dotychczas) mandatu będzie oznaczał dalsze prowadzenie sprawy na zasadach ogólnych, tj. długotrwały spór z niewiadomym rezultatem i ryzykiem jeszcze bardziej dotkliwych kar czy środków karnych. Równocześnie zachodzą wątpliwości co do szczegółów1) stosowania w praktyce owej nowelizacji, m. in. w świetle istniejących istotnych niedopowiedzeń w zasadach dokonywania oceny czy doszło do naruszenia prawa (np. w przypadku raportowania schematów podatkowych czy składania oświadczeń TP). Istnieje także obawa, że nowelizacja uderzy w małych przedsiębiorców, co akcentował rzecznik małych i średnich przedsiębiorstw, apelując o uchylenie omawianej nowelizacji.
Wymaga przypomnienia, że
zgodnie z kodeksem karny skarbowym, karę grzywny w drodze mandatu karnego można
nałożyć jedynie, gdy osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia
skarbowego nie budzą wątpliwości i nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary
surowszej.