Grupa spółek w kodeksie spółek handlowych

13 października 2022 roku w życie weszły przepisy uzupełniające kodeks spółek handlowych o nieznane dotąd formalne pojęcie „grupa spółek”.

Grupa spółek to spółka dominująca i spółka albo spółki zależne, będące spółkami kapitałowymi, kierujące się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu (interes grupy spółek), uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi.

Grupę spółek utworzyć mogą wyłącznie spółki kapitałowe, tzn. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna i spółka akcyjna. Uprzednio jednak, aby zaistniała możliwość utworzenia grupy spółek w rozumieniu k.s.h., konieczne jest spełnienie przesłanek kwalifikujących dane spółki jako spółkę dominującą i spółkę lub spółki zależne, które zostały zdefiniowane kodeksowo wcześniej i jako podstawę stawiają wspólny interes i faktyczne zależności między nimi.

W celu utworzenia grupy spółek konieczne jest powzięcie przez każdą ze spółek zależnych uchwały o uczestnictwie w grupie spółek. Uchwałę powinien powziąć organ właścicielski spółki. Uchwała powinna zapaść większością 3/4 głosów i przepisu tego nie można wyłączyć ani zmienić umową spółki.

Niezbędne jest też dokonanie wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym. Obowiązek zgłoszenia dotyczy wszystkich spółek mających uczestniczyć w grupie, a więc zarówno spółek zależnych, jak i spółki dominującej z wyjątkiem, gdy chodzi o zagraniczną spółkę dominującą – wówczas uczestnictwo w grupie spółek wystarczy ujawnić w rejestrze spółki zależnej. Nie będzie w praktyce możliwe utworzenie grupy spółek, w skład której wchodzić będzie polska spółka dominująca i zagraniczna spółka zależna. W chwili dokonania wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym i ujawnienia tam faktu powstania grupy spółek, można korzystać z dalszych narzędzi przewidzianych nowelizacją.

Interesem grupy spółek jest wspólna strategia w osiągnięciu wspólnego interesu – konieczne jest zatem posiadanie nie tylko wspólnego interesu, rozumianego jako wspólny cel gospodarczy, ale również posiadanie wspólnej strategii mającej służyć do osiągnięcia tego celu, a następnie podejmowanie zgodnych decyzji biznesowych. Nadal jednak jest to pojęcie nieostre, które zostanie zapewne skonkretyzowane dopiero przez praktykę i orzecznictwo.

Uczestnictwo w grupie spółek daje spółce dominującej wobec spółki zależnej szereg możliwości o charakterze decyzyjnym, co do sposobu prowadzenia spraw spółki przez spółkę zależną, ale również informacyjno-nadzorczym, m. in. poprzez możliwość wydawania spółce zależnej wiążących poleceń co do sposobu prowadzenia jej spraw, co daje realną możliwość nadzoru nad spółkami zależnymi. Spółki zależne natomiast otrzymują wsparcie merytoryczne, mogą także korzystać z wzajemnej promocji biznesowej czy doradztwa.