13 stycznia 2023 roku Sejm uchwalił przepisy dotyczące pracy zdalnej, które zastąpią regulacje dotyczące telepracy. Praca zdalna ma być oparta na porozumieniu między pracodawcą a pracownikiem, ponadto to pracodawca będzie zobowiązany do pokrycia kosztów Internetu czy prądu.
Według definicji praca zdalna to wykonywanie pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Praca zdalna będzie mogła być uzgodniona przy zawieraniu umowy o pracę albo już w trakcie zatrudnienia.
Zgodnie z nowymi przepisami wniosek o prace zdalną będzie mógł złożyć pracownik – rodzic dziecka m.in. legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, pracownica w ciąży, pracownik wychowujący dziecko do 4. roku życia, czy pracownik sprawujący opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Co istotne, pracodawca będzie mógł takiemu pracownikowi odmówić pracy zdalnej tylko, jeżeli jej wykonywanie nie będzie możliwe ze względu na rodzaj pracy albo organizację pracy. Ponadto, o przyczynie odmowy pracodawca będzie musiał poinformować pracownika.
Należy odróżnić też kwestię okazjonalnej pracy zdalnej. Na wniosek pracownika będzie można zezwolić na 24 dni pracy zdalnej w ciągu roku. Do pracy zdalnej okazjonalnej nie będą miały zastosowania wszystkie regulacje dotyczące pracy zdalnej np. pracodawca nie będzie musiał zapewniać do niej materiałów i narzędzi.
Jak w praktyce pokazał niedawny okres pandemii, czasami niezbędna jest kontrola pracownika wykonującego pracę zdalną. I tak, np. nietrzeźwość pracownika będzie mogła być stwierdzona na dwa sposoby. W razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy (podobnie w przypadku używek) – badanie trzeźwości będzie mogła przeprowadzić policja i dotyczy to wszystkich pracowników, a w przypadku określonych w przepisach wewnątrzzakładowych kategorii pracowników pracodawca będzie mógł przeprowadzić samodzielną, prewencyjną kontrolę trzeźwości nawet gdy pracownik nie okazuje oznak bycia pod wpływem alkoholu
Należy również wspomnieć o częstym zjawisku tzw. siły wyższej. Zgodnie z treścią nowych przepisów praca zdalna ma być możliwa także na fakultatywne polecenie pracodawcy. Będzie to możliwe w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub w okresie, w którym z powodu siły wyższej (wcześniej: z przyczyn niezależnych od pracodawcy) zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe.
Oczywiście zmiany przewidują także unormowanie prawa kontroli pracownika przez pracodawcę w miejscu wykonywania pracy zdalnej oraz wskazuje na przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy zdalnej.